9 Ekim 2013 Çarşamba

Kocaavşar Kalıntıları / BALIKESİR / MYSİA / Merkez İlçe-Kocaavşar Beldesi

Kocaavşar Kasabasının Yeri: Balıkesir İli Merkez İlçesi Balıkesir’in beldesi olan Kocaavşar’a Balıkesir-Edremit Karayolu üzerinde bulunan Gökçeyazı Köyü merkezinden sapılarak ulaşılır.
 
Kocaavşar Uydu Görüntüsü
Kocaavşar Kasabası
Kocaavşar Kasabası Adı ve Tarihi: Avşar Boyu Oğuzların bir boyudur ve Orta Asya’dan Anadolu’ya göçüp birçok köy kurmuşlardır. Anadolu üzerinde yayılım gösteren Avşarlar Balıkesir’e de gelmişler ve burada iskân etmişlerdir. Adının Avşar kısmını halkından, Koca kısmını ise yanından geçen Koca Çay’dan almaktadır.
Balıkesir merkezinde iki Avşar yerleşimi vardır. Bunlardan biri merkez ilçe sınırlarında bulunan Kocaavşar Kasabası ve Balya İlçesinde bulunan Çamavşar Köyüdür.
II. Selim Sultan Dönemine (1566-1574) ait, Boz-Ulus Tahrir Defterlerinde Müstakil Biga Sancağı Balya Kazasında iki Avşar yerleşimi vardır. 38 vergi nüfusuna sahip olanı Avşarkebir (Kocaavşar) ve 31 vergi nüfusuna Çamavşar Köyüdür. Bu kayıtlara göre Kocaavşar’a Avşarlılar en geç 16. yüzyılda gelmiş olmalılar. Tabii daha önce de gelmiş olabilir. Burası Avşarlar tarafından iskân edildikten sonra Çamavşar’lılar buradan ayrılarak kendi köylerini kurdukları üzerine rivayetler vardır. Çamavşar Köyünün başında bulunan “Çam” kullanımı ise ilginçtir. Alevi inancına sahip Avşar Boyları “Çınar”, Sünni inancına sahip Avşar Boyları ise “Çam” ağacını simge olarak kabullenmişlerdir.
Bölgeye gelen Avşar Boyu keçeden yapılmış 150 çadırla bölgeye yerleşmişlerdir. 1850 yıllarına kadar yaz mevsiminde köyün yakınındaki “Yalelen Yiri” denilen yaylaya çıkarlarmış. Köyün kurucuları Avşarlar olmasına rağmen köy zamanla başka yerlerden gelen nüfusla karışmıştır.
Kocaavşar uzun yıllar Balya’ya bağlıyken 1959 yılında merkeze bağlanmıştır.
Koca Çay Köprüsü Panorama
Koca Çay Köprüsü Panorama
Koca Çay Köprüsü Panorama
Koca Çay Köprüsü Panorama
Koca Çay Köprüsü Panorama
Kocaavşar Kalıntıları: Kocaavşar Kasabasında bulunan kalıntılar aşağıdaki başlıklar halinde toplanmaktadır.

i- Asar (Hisar) Bayırı:
Asar Mevkii, Kocaavşar ile Gömeniç Köyü arasındaki arazi üzerinde geniş bir alana yayılmış bina temellerinden oluşan kalıntılardır. Bu kalıntı alanı Gömeniç Kalesine kadar uzağından dolayı bu alana Hisar Bayırı da denmektedir. Kocaavşar’a uzaklığı yaklaşık 2km kadar kadardır. 19. yüzyılın ortalarında bölgede yabancı araştırmacılar kaçak kazılar yapmışlardır. Bu kazılar esnasında Kocaavşar Köyü yerlilerinden de yardım almışlardır. Bu bölgede detaylı bir kazı veya yüzey araştırması yapılmamıştır.   

ii- Harabbağlar ve Köyyeribağları Mevkii:
Kocaavşar Kasabasının 1km kuzeyinde Kocaçay’ın kenarında Harabbağları ve Köyyeribağları denilen mevkilerde yerleşim yeri kalıntıları yüzeye yayılmış durumda gözükmektedir. Toprak yüzeyindeki çanak-çömlek ve seramik kırıntıları görülmektedir. Bölgedeki yakın mezarlıkta hem Müslüman, hem de Hıristiyan Mezarlığı bulunmaktadır. Harabbağları Mevkii kalıntıları Geç Bizans Döneminden kalmış olup, 1994 yılında 1.Derece Arkeolojik SİT Alanı olarak tescillenmiştir.  

iii- Kilisegediği ve Çakıllı Mevkii:
Kocaavşar Kasabasının 1km doğusunda bulunan yıkıntılar bu mevkilerdedir. Burada bulunan bir yapının temelini Küçükavşar’lılar kilise yıkığı olduğunu belirtmişlerdir. Bu mevkilerde ele geçen iki granit lahit köye getirilmiş biri cami çeşmesine, diğeri ise Kocapınar mevkiinde su deposu olarak kullanılmıştır. 

iv- Koca Köprü:
Kocaavşar Kasabasının kuzeydoğusunda Koca Çayın küçüldüğü bir alanda yaptırılmıştır. Koca Köprü Balya Kazasının Tımar Ağası Hacı Yakup Ağa tarafından yaptırılmıştır. Hacı Yakup Ağa 1828 yılında vefat etmiştir. Köprü kitabesi olmadığından dolayı bu tarihten önce yapılmış olmalıdır. Fakat köprü yıkılmış ve yerine Hacı Yakup Ağa’nın mütevellisi Hacı İsmail Ağa bugünkü köprüyü 1872 yıllarında yaptırmıştır.
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Koca Çay Köprüsü
Kaynakça: www.kulturportali.gov.tr / Kocaavşar Kasabası hakkındaki bilgileri değerli insan Muharrem Eren’in kitabı “Kocaavşar Köyü ve Tarihte Avşarlar” adlı kitaptan özet çıkarmış olan  www.turktoresi.com sitesindeki bilgilerden yararlandık.

Taylan Köken 

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder